Mikołaj Bierdiajew

Praca ta koncentruje się wokół kilku podstawowych problemów, jak wolność - determinizm, istota - istnienie, czas - wieczność. Uderza jednak, gdy znane jest życie Bierdiajewa, szczególny nacisk położony na tragedię filozofa i na samotność, na ból istnienia i przemijanie. W oparciu o swój własny los zajął się egzystencją człowieka, rozumianą jako ból...

Idea człowieka jako istoty wolnej i twórczej znalazła swój wyraz w dziele Sens twórczości, i później, jako rozwinięcie w O przeznaczeniu człowieka. Problematyka twórczości nie dotyczy tu jednak „pierwiastka twórczego w kulturze, twórczości człowieka w «naukach i sztuce»; jest to problematyka znacznie głębsza, metafizyczna, problematyka kontynuacji...

(...) Bierdiajew właściwie odrzuca wszystkie formy ustrojów państwowych i organizacji społeczeństwa. Jest jednakowo bezlitosny w stosunku do komunizmu i do kapitalizmu, do monarchii i do demokracji. Królestwo cezara zawsze zniewala, natomiast Bierdiajew głosi wolność. Jego wizja jest bardzo pesymistyczna. Żaden ustrój nie jest doskonały, nie będzie...

Podstawowe dzieło dla zrozumienia nie tylko sensu zjawiska zwanego komunizmem, ale także wszystkich systemów totalitarnych. Jest zarazem analizą idei (nie tylko marksistowskich), które nagle mogą stać się złowrogie. W tym sensie jako przestroga nie traci swego znaczenia także w warunkach demokracji....

(...) W kontekście ostatnich wydarzeń, jakie miały miejsce w Nowym Jorku, teza Bierdiajewa o możliwym przekształceniu się cywilizacji w barbarzyństwo, nabiera szczególnego znaczenia: " Barbarzyństwo, które może pojawić się na szczycie europejskiej i światowej cywilizacji (...). Będzie zrodzone przez cywilizację, barbarzyństwo z zapachem maszyn a...

Książka Bierdiajewa Sens twórczości natychmiast po swoim ukazaniu się wywołała ostre spory. Uznano ją nawet za „książkę wykrzyczaną”, mającą chwilami styl maniakalny, jedno słowo powtarza się na stronie nawet pięćdziesiąt razy, autor nie rozmyśla, ale wydaje dekrety. Pisze raczej impresje o twórczości, bez żadnej metodologii, jest mistykiem...