Normalizacja fleksji werbalnej w zakresie kategorii czasu w dobie średniopolskiej

W pracy analizowane są szczegoacute;łowo wybrane procesy normalizacyjne form czasownikowych, ktoacute;re dokonywały się w dobie średniopolskiej. Obejmują one konstrukcje czasu teraźniejszego, czasoacute;w przeszłych i przyszłych, między innymi: rywalizację form czasu teraźniejszego typu będziemnbsp;-nbsp;będziemy, czy typu dawamnbsp;-nbsp;daię, czasu przeszłego typu robilichmy -nbsp;robiliśmy, czasu zaprzeszłego typu dałem był -nbsp;żem był dał, a także przyszłego złożonego typu będzie robić -nbsp;robić będzie - będzie robił. Na ich podstawie ukazane zostały tendencje, ktoacute;re dominowały w średniopolskiej koniugacji, wyznaczone ogoacute;lne tempo zmian i wskazane czynniki, ktoacute;re na to wpływały.

Szczegoacute;lna uwaga zwroacute;cona została na zroacute;żnicowanie regionalne, a także użycie wariantoacute;w przez poszczegoacute;lne drukarnie i stan w konkretnych źroacute;dłach. Zebrane dane pokazały, że doba średniopolska stanowiła dla fleksji werbalnej czas likwidowania wariantywności odziedziczonej z poprzedniego okresu i kształtowania się nowej normy. Normalizacja nie przebiegała jednak roacute;wnomiernie we wszystkich procesach, widać także jej zmienność w poszczegoacute;lnych okresach doby średniopolskiej. Część procesoacute;w trwała nieprzerwanie przez cały badany okres, wprowadzając nową normę w miejsce starej. W innych widać jednak pewne spowolnienie, a nawet tymczasowe zahamowanie normalizacji trwające od połowy doby średniopolskiej.

Na połowę doby średniopolskiej przypada także czas najwyraźniejszych roacute;żnic między odmiankami regionalnymi polskiego języka literackiego. Potwierdza to słuszność stawiania przez historykoacute;w języka cezury w połowie wieku XVII.

Książka "Normalizacja fleksji werbalnej w zakresie kategorii czasu w dobie średniopolskiej"
Agnieszka Motyl