Narciarstwo tourowe, śladowe i biegowe

Adresatami prezentowanego poradnika są w pierwszym rzędzie wszyscy zapaleni turyści, dla których zima stanowiła do tej pory wymuszoną i niechcianą przerwę w wędrówkach górskich, a którzy "dojrzeli" do tego, by zmienić tę sytuację rozpoczynając przygodę z zimową turystyką narciarską. Autor ma nadzieję, że także chodzące już na nartach bądź rakietach śnieżnych osoby znajdą w poradniku cenne dla siebie porady, wskazówki i uwagi dotyczące ekwipunku, biwakowania w śniegu, typowych zagrożeń wiążących się z zimową wędrówką, etc.

Chociaż w poradniku często mówi się o nartach tourowych, NIE JEST on w żadnym wypadku podręcznikiem ekstremalnego narciarstwa wysokogórskiego, ski-alpinizmu itp. Dziedziny te wymagają wysokich technicznych umiejętności narciarskich (czasem także znajomości technik wspinaczki, asekuracji i in.) oraz pogłębionej wiedzy na temat zagrożeń typowych dla gór wysokich (lawin, niebezpieczeństwa spadających kamieni, porywistych wiatrów, ryzyka ostrych postaci choroby wysokościowej itd.). Ekwipunek ski-alpinisty, poza typowym wyposażeniem turystycznym, zawierać musi dodatkowe, adekwatne do trudności technicznych i niebezpieczeństw terenu elementy, takie jak: kask, raki, czekan, linę asekuracyjną, uprząż wspinaczkową, odpowiedni zapas karabinków, śrub lodowych, kostek, haków itp.

W poradniku nie poruszam także kwestii dotyczących techniki zjazdowej - tej najlepiej uczyć się na przygotowanym stoku lub w terenie pod kierunkiem instruktora lub innych kompetentnych osób. Całkowicie pominięte zostały też, raczej mało istotne dla początkujących, informacje na temat różnego rodzaju zawodów narciarskich organizowanych w Polsce lub innych krajach europejskich.

Prezentowany tekst ma być pomocą przede wszystkim dla tych, którzy planują zimowe wycieczki turystyczne na obszarze niższych gór, po prostych technicznie trasach (Karpaty, Sudety, niższe grupy górskie Europy Zachodniej i Południowej, Skandynawii itp.). Ze względu na to, że i w tych pasmach spotyka się zimą rejony zagrożone lawinami, w poradniku zamieszczono rozdziały dotyczące podstawowych metod oceny ryzyka lawinowego oraz bardzo skrótowe omówienie ratownictwa i autoratownictwa w lawinisku. Dla bardziej doświadczonych turystów planujących pierwsze w życiu wyjazdy w nieco wyższe góry (Alpy, Pireneje, Kaukaz, trekkingi narciarskie w Azji lub górach obu Ameryk) dołączono krótki rozdział na temat choroby wysokościowej. Treść poradnika podzielona została na cztery podstawowe bloki tematyczne.

W pierwszym z nich (Wyposażenie narciarza) zaprezentowano krótką charakterystykę nart znajdujących zastosowanie w turystyce zimowej, przede wszystkim nart tourowych, oraz właściwego dla nich wyposażenia dodatkowego, a także ogólne zasady doboru, konserwacji i użytkowania sprzętu narciarskiego. Rozdział zamyka omówienie ubioru narciarza oraz ekwipunku, jaki powinien znaleźć się w jego plecaku podczas jednodniowej wycieczki.

Część druga (Poruszanie się w terenie) przedstawia podstawy pracy z mapą i kompasem, przybliża warunki terenowe spotykane poza przygotowanymi trasami narciarskimi oraz porusza zagadnienia związane z techniką wędrówki narciarskiej (wykorzystanie fok, przecieranie trasy, poruszanie się na odkrytych stokach itp.).

Rozdział trzeci (Bezpieczeństwo w górach) zawiera omówienia najważniejszych i najczęściej spotykanych źródeł zagrożeń, na jakie narażony jest wędrujący zimą turysta. Specyfikę zimowej wędrówki (warunki terenowe, pogodowe, "czynnik ludzki", etc.) zdefiniowano tu pod kątem niebezpieczeństw, jakie potencjalnie mogą się z nią wiązać. W części tej znalazły się też podrozdziały poświęcone aklimatyzacji, odmrożeniom, hipotermii oraz zagrożeniu lawinowemu.

W czwartym rozdziale (Wyprawy wielodniowe) poruszono kwestię wyposażenia wymaganego podczas wielodniowych wędrówek narciarskich oraz zimowego biwakowania w terenie.

Maciej Żemojtel - z wykształcenia leśnik, z zamiłowania od prawie dwudziestu lat aktywny górołaz. Istotą świadomej turystyki jest jego zdaniem chęć poznawania i odkrywania dla siebie fragmentów świata w każdym ich aspekcie: zarówno geograficznym i przyrodniczym, jak i ludzkim, zawartym w historii oraz kulturze mieszkańców. Zgodnie z tą ideą, począwszy od końca lat 80. systematycznie eksploruje z plecakiem i namiotem góry Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej. Prawdziwą jego pasję stanowią Karpaty rozumiane jako wieloskładnikowy fenomen kulturowy i geograficzny. Zimą wędruje na nartach turystycznych. Za cel wycieczek obiera najchętniej odludne, trudno dostępne i rzadko odwiedzane rejony, gdzie turysta liczyć może jedynie na mapę, kompas i własne umiejętności. Nie znaczy to jednak, że nie można spotkać go na uczęszczanych szlakach Beskidu Śląskiego lub Wyspowego - zawsze podkreśla, że każda część Karpat ma swój własny niepowtarzalny "klimat", a także mniej lub bardziej interesujące oblicze kulturowe, zaś obserwacja teraźniejszości danego regionu może być nie mniej pasjonująca niż studiowanie jego historii. Jest jednym ze współzałożycieli istniejącego od 1997-ego roku Klubu Karpackiego (http://www.klub-karpacki.org). Na jego dorobek turystyczny składa się dzisiaj ponad 200 wycieczek i wypraw, w tym niezliczone wędrówki po polskich i słowackich Karpatach, regularne, letnie i zimowe wycieczki na Ukrainę i do Rumunii, wypady w góry Bułgarii (Stara Planina, Pirin), Macedonii (Jakupica, Karadžica, Dautica, Baba Planina), Chorwacji (Velebit), Słowenii i in. Jego związki z górami wychodzą poza turystykę. Przez wiele lat okresowo mieszkał w Wołowcu w Beskidzie Niskim, wraz z przyjaciółmi zajmował się m.in. hodowlą kóz; pracował w schronisku PTTK na Magurze Małastowskiej. Z Beskidem Niskim, obok spędzonych w nim lat i przyjaźni z zamieszkującymi go ludźmi, łączą go także badania prowadzone w trakcie studiów na Wydziale Leśnym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, dotyczące drapieżnych chrząszczy zamieszkujących obszar Magurskiego Parku Narodowego. Obecnie mieszka w Krakowie. Z wydawnictwem Bezdroża współpracował przy okazji opracowania przewodnika Transylwania. Twierdza rumuńskich Karpat. Artykuły krajoznawcze, zdjęcia i relacje z wypraw publikował w "Płaju" i na turystycznych stronach internetowych.

Książka "Narciarstwo tourowe, śladowe i biegowe"
Maciej Żemojtel