Modernizm w Polsce. Krytyka dziewiętnastowiecznego rozumu. Źródła i konteksty "Pałuby" Karola Irzykowskiego

Palimpsest, to słowo-klucz do Pałuby, ktoacute;re pojawiając się w podtytule Snoacute;w Marii Dunin Karola Irzykowskiego, metaforycznie wyraża zasadę rządzącą kompozycją jednej z najwybitniejszych polskich powieści XX wieku i zarazem otwiera ją na nowe odczytania. To zachęta do przebicia się przez wierzchnie warstwy dzieła i podroacute;ży w głąb, w celu odnalezienia tekstoacute;w, do ktoacute;rych Pałuba nieustannie wraca, by użyć sformułowania autora powieści, "w kształt linii spiralnej".

Podczas tej podroacute;ży natknąć się można zaroacute;wno na prace własne Irzykowskiego, jak i na ważne lektury, ktoacute;re niby drogowskazy znajdował młody klerk na swej intelektualnej drodze. Rousseau i Kant, Stendhal i Poe, Nietzsche i Mach, Tetmajer i Sienkiewicz -nbsp;to tylko niektoacute;rzy z przewodnikoacute;w Irzykowskiego i o ich realnym znaczeniu dla Pałuby proacute;buje rozstrzygać ta rozprawa. Rekonstrukcja nawet najbardziej hipotetycznych spotkań lekturowych młodego Irzykowskiego pozwala dookreślić metody wybrane przez niego dla zakamuflowania drukiem własnych doświadczeń i dostrzec w nim zapoznanego acz ważnego prekursora najwybitniejszych dzieł Zachodniego krypto-autobiografizmu.

Książka "Modernizm w Polsce. Krytyka dziewiętnastowiecznego rozumu. Źródła i konteksty "Pałuby" Karola Irzykowskiego"
Marcin Jauksz