Krzyżówka - Anita Halina Janowska

Krzyżówka
4.00 Oceń książkę!

Autor: Anita Halina Janowska

 Wydawnictwo: W.A.B.
ISBN: 9788374147668
EAN:
Format: 142 x 202
Oprawa: twarda
Stron: 192
Data wydania: 2010-01-20
Gdzie kupić tanią książkę?
Merlin
książka
23.99zł
Kup książkę
Selkar
książka
30.00zł
Kup książkę
Książka w Twoim domu w ciągu 48h
Gdy we wrześniu 1939 roku Niemcy wprowadzili w Łodzi przepisy prawne III Rzeszy, sześcioletnia dziewczynka widoczna na okładce stała się "żydowską krzyżówką pierwszego stopnia" ("ein jüdischer Mischling ersten Grades"). Tak bowiem zgodnie z Ustawami Norymberskimi nazywano dziecko Żydówki i Niemca. Krzyżówka jest opowieścią autobiograficzną. Dowiadujemy się z niej o rodzinie żyjącej pod okupacją niemiecką w nieustannym poczuciu zagrożenia, o niezwykłych losach żydowskich krewnych autorki, a także o jej dorastaniu w skomplikowanych powojennych czasach. Wówczas najważniejszą sprawą staje się dla niej poszukiwanie własnej tożsamości ideowej, religijnej oraz - przede wszystkim - tożsamości narodowej. Najpierw czuła się winna wobec Niemców, że jest Żydówką, później - wobec Polaków i Żydów, że jest Niemką. Wewnętrzny konflikt rzuca cień na całe jej życie. Nikogo i nigdy nie kochała tak bardzo, jak swego ojca - Niemca. Uratował żydowską żonę, żydowskie dzieci, a tuż przed końcem wojny wpadł w "kocioł" zastawiony na AK-owską grupę konspiracyjną przez NKWD. Zginął bez wieści w sowieckim łagrze.
Nie uwalnia to autorki od poczucia winy za niemieckie zbrodnie. Gdy po wojnie, a zwłaszcza po pogromie kieleckim Żydzi boją się ujawniać swoje pochodzenie, ona je manifestuje. Przebywa w żydowskim sanatorium, w żydowskim domu dziecka i nie ukrywa tego w polskim środowisku. Dla kogoś z ustawicznym poczuciem winy, najbezpieczniejszym azylem okazuje się samotność. Książka kończy się listem do "pierwszej miłości", chłopca, z którym się rozstała:

Kochany Alku,
Właśnie wsiadasz do samolotu, odlatujesz do swoich bliskich. Pozostawiłeś po sobie takie wrażenie, jak dobra muzyka. [...] Nie lubię się martwić cudzymi kłopotami, za to lubię się cieszyć, gdy komuś jest dobrze. I teraz cieszę się z Twojego życia: że masz Doris i chłopców, że żyjesz tak, jak chcesz żyć. Antoś, wnuk Lilki, wymyślił taką modlitwę: "Zrób, Boże, żeby na świecie było tak, jak powinno być". I myślę, że tak właśnie jest w Twoim życiu.
Całuję Cię serdecznie - H.
(fragment)

Opowieść Anity Janowskiej jest przykładem, jak można napisać książkę z własnego życia, jeśli wypracuje się w sobie oryginalny sposób widzenia świata. W tym przypadku było to poczucie własnej inności ukształtowane przez łódzkie dzieciństwo na styku żywiołu żydowskiego, niemieckiego i polskiego, i to w czasie, kiedy każda próba identyfikacji musiała mieć charakter wysoce dramatyczny. Ta świadomość przenosi się potem na lata powojenne, w których nie tylko Autorka miała wątpliwości, co z powojennej rzeczywistości uznać można za własne, a czego oswoić się nie da. Wynika stąd osobliwy splot sentymentu, humoru i grozy i właśnie on nadaje tej powieści charakter.
Prof. Andrzej Lam (fragment wypowiedzi z okazji przyznania Anicie Janowskiej, nagrody Warszawskiej Premiery Literackiej 1997).

Wejście bohaterki w życie uczuciowe kończy tę uroczą smutno-śmieszną książeczkę. Jest to opowieść z życia, a nie historia zmyślona, bo w PRL-u w ogóle nie powstawała literatura mówiąca prawdę o ludziach urodzonych w okolicach wojny, z rodziców naznaczonych wojną i pamiętających czasy przedwojenne. Dopiero oglądając z opóźnieniem wczesne filmy Wendersa, odnalazłam ów klimat zagubienia i poszukiwania tożsamości charakterystyczny dla tego pokolenia.
Anna Schiller, "Ex libris, Życie Warszawy".

Wspomnienia te napisane są bardzo prostym językiem, w tej prostocie aż odkrywczym. Janowska potrafiła opowiedzieć swoje smutne dzieciństwo i swój zapamiętany obraz wojny z niezwykłą ekspresją. Żadnej tu egzaltacji, żadnej sztuczności, żadnego psudointelektualizmu, żadnej wyreżyserowanej literackości - i właśnie dlatego ten pamiętnik tak bardzo różni się od innych.
Leszek Żuliński, "Wiadomości Kulturalne"

Z lektury Krzyżówki pozostają w pamięci ludzie, wydarzenia, a przede wszystkim dręcząca myśl: czy problemy autorki nie powtarzają się w następnych powojennych po

Książka "Krzyżówka"
Anita Halina Janowska